Ona tili
1
Qaysi javobda sifat turkumiga oid so’z bilan paronim bo’la oladigan birlik berilgan?
2
Qaysi javobda «Alpomish» dostoni qahramoni Oybarchin haqida ma’lumot berilgan?
A
U oshiq yigitga: «. . . . menga qarab sen ham nobud bo’lma, sen elga yetib, odamlarga qo’shilsang, yurtingga borsang, men sendan roziman», - deya iltijo qiladi
B
U yorining zolim xon qo’lida bandi bo’lib, qirq kun muhlat bilan zindonga solingani haqida maktub yozib mayna orqali yigitning ota-onasiga yo’llaydi
3
Qaysi gapda vergul qo‘llash bilan bog‘liq xatolik mavjud emas?
4
Hokim qismigina yasama so’z bilan ifodalangan bitishuvli so’z birikmasi qatnashgan gapni aniqlang.
5
Qaysi javobdagi barcha so’zlar to’g’ri yozilgan?
6
Tarkibida ham vazifadosh ko’makchi, ham sof ko’makchi qatnashgan gapni aniqlang.
7
«Institutni bitirgan yilim meni aspiranturaga qabul qilishdi va men yana shaharda qoldim», deb so’zini davom ettirdi u biroz o’ylangandan so’ng. Ushbu gapda qatnashgan fe’llar haqidagi qaysi fikr to’g’ri emas.
8
Qaysi ertakda sun’iylik, ikkiyuzlamachilik, soxtalik qoralanadi, ayniqsa, baliqchilar obrazlari orqali soxtalik hech qachon tabiiylikka teng kela olmasligi ishonchli tasvirlanadi.
9
Qaysi javobda berilgan so’zlarning ma’nolarini farqlovchi undosh tovushlar ham jarangli yoki jarangsizligiga ko’ra, ham til qismlarining harakatiga ko’ra o’zaro bir turga mansub emas.
10
Qaysi javobda rasmdagi ijodkor haqida ma’lumot berilgan?
11
Olovqalb va shijoatli yoshlarimizning o‘tkazilayotgan tadbirlarda faol ishtirok etishi yurtimizning porloq kelajagiga ishonchimizni mustahkamlamoqda. Ushbu gapda gap bo‘laklari nechta so‘z birikmasini hosil qilgan?
12
Qismat bu isnod-u uyat. . . ayni biz. . . boshimiz. . . solgan erkankim, shul zamonda tug’ilganimdan pushaymondaman, musibatli damlarda qulayotgan saltanat tojdori. . . . siz. . . ,qanot bo’lolmaganimdan ozurda va armondaman. Ushbu parchadagi ko’p nuqtalarning o’rnida qo’llab bo’lmaydigan kelishik qo’shimchasini aniqlang.
13
Quyida berilganlardan asosi o’z shakldoshi bilan o’zaro bir xil turkumga oid bo’la oladigan yasama so’zlarni aniqlang. 1) yog’siz; 2) bo’shamoq; 3) toychoq; 4) bog’li
14
Qaysi gapda imloviy xatolik mavjud emas?
15
Yulduzli tunlar romanida tasvirlanishicha, «Bobur temuriylardan ekani, Abusaid mirzo uning bobosi bo’lgani» bois «Nohaq o’ldirilgan otasi va akasi, nomusi toptalgan opasi uchun mana bu temuriyzodadan xun talab qilib qasd olish» niyatida Hindikushning qor bo’roni ostidagi dovon yo’llarida Bobur va uning navkarlariga yo’lboshchilik qilishga rozi bo’lgan, lekin safar davomida yigirma besh yoshli Boburning fazilatlarini o’z ko’zlari bilan ko’rib: «Men sizdekmard podshohni umrimda birinchi ko’rishim. Uyga qaytib, barcha pashoyilarga sizning to’g’ringizda so’zlab bermoqchiman», deya bu niyatidan qaytib unga yordam bergan qahramon nomini toping.
16
Bunday betakror mumtoz ashulalarni iste’dodli hofizlar ijro etishadi, chunki bu qo’shiqlarning sehrini va jozibasini tinglovchiga yetkazib berish oson emas. Ushbu qo’shma gapning ergash gap qismida gap bo’laklari nechta so’z birikmasini hosil qilgan.
17
Yasama so’zning ega vazifasida kelishi kuzatiladigan bog’langan qo’shma gapni aniqlang.
18
Ega vazifasida kelgan juft fe’l qatnashgan gapni toping.
19
Qaysi javobda ilmiy uslub namunasi berilgan?
20
Qaysi gapda hokim qismi sifatlovchi aniqlovchi vazifasida kelgan to’ldiruvchili birikma qatnashgan?
21
Adib XIII asrning oxiri XIV asrning boshlarida Xorazmning Roboti o’g’uz degan joyida yashab ijod etgan. U Nosiruddin To’qbug’aning iltimosiga ko’ra «o’qimoqg’a keraklik, o’rganmakka yarog’liq» asar yozgan. Ushbu ma’lumot qaysi ijodkor haqida.
22
Orttirma nisbatdagi fe’l qatnashgan gapni aniqlang.
23
Qadimda bir badavlat kishining yolg’iz o’g’li bo’lib, u uquvsiz va moldavlatni foydasiz ishlarga sarflaydigan bola edi. Ushbu gapda ismlar guruhiga mansub nechta sodda yasama so’z bor.
24
Men mast bo’lib qoldim bir kecha, Sil o’pkamni ancha yayratdim. Uxlamasdan to tong otguncha, Dilginamni rosa sayratdim. Ushbu misralarda shoir «sil o’pkam» deya faqat o’zining jismoniy xastaligi to’g’risida gapirmaydi. Balki biqiq, tuhmat-u razolatga to’la muhitda siqilgan ko’nglini i ruhini nazarda tutadi. Yuqoridagi parchada qaysi ijodkor she’ri tahlili berilgan
25
Abu Rayhon Beruniy shunday yozadi Inson hayvondan aql bilan farq qiladi. Mazkur ko’chirma gapli qo’shma gapda tushirib qoldirilgan tinish belgilari qaysi javobda tartib bilan to’g’ri ko’rsatilgan.
26
Alisher Navoiyning «Mahbub ulqulub» asarida: «. . baxt bag’ishlovchi toza ruh manbayi ham u; yomonliklar keltiruvchi nahs yulduzining chiqar joyi ham u. . . Odam u bilan boshqa hayvonlardan imtiyozli bo’ldi» degan mazmunda nimaga ta’rif berilgan.
27
Alisher Navoiyning qaysi asari aruzga oid?
28
Ko’nglung istar yorlar birla hamesha shod bo’l, Mendin-u, kimdinki, ko’ngling istamas – ozod bo’l. Ushbu she’riy misralar haqidagi qaysi ma’lumot to’g’ri emas.
29
Ulg’ayib, ustiga egar urilibdiki, har yakshanba kuni butun Hisorni oshib, shu yer (bozorga)ga keladi. Tor taxta ko’prikning yoniga omonatgina qurilgan choyxona etagida to’xtaydi. To’riq uzoq vaqtgacha bunga ko’nikolmadi, bir-ikki marta, hatto tizginni uzib qochdi, butun bozor ahlini sarson qildi. Bir-ikki marta esa yarim yo’lda tixirlik qilib oyog’ini tirab turib oldi, bo’lmadi. Qamchi yedi. Endi ko’nikib qoldi. Ushbu parchada tasviri keltirilgan to’riq ot qaysi asarda uchraydi.
30