Ona tili
1
Musa Jalilning bastakor Jiganov bilan hamkorlikda yozilgan, davlat mukofoti bilan taqdirlangan operasini toping.
2
Uch, qushcha, hur Qo‘shig‘im bo‘lib! -Shudir senga so‘nggi tilagim. Tanim qolsin bunda (Tan nima?) Ona yurtga borsin yuragim ... Ushbu otashin misralar kimning qalamiga tegishli?
3
«Asrga tatigulik kun» asari qahramoni Edigey haqida berilgan ma’lumotni aniqlang.
A
U farzandlaridan qadr topmagan do‘stini rasm-rusumini o‘rniga qo‘yib dafn etishni insoniy burch deb biladi.
B
U temiryo‘l ishchisi edi. O'g'lini ham temiryo‘lchilarning bolalari uchun ochilgan maktab-internatga topshirgan edi. U goh yo‘lovchi poyezdda, goh tuyada o‘g‘lini ko‘rishga borardi.
4
Italiyada va boshqa mamlakatlarda mohir ertakchi adib sifatida tanilgan, «Chippolinoning sarguzashtlari», «Telefonda aytilgan ertaklar», «Jelsamino yolg‘onchilar mamlakatida» kabi hikoyalar turkumini yaratgan yozuvchini aniqlang.
5
Musa Jalilning qaysi asarida Temirbulat va Fayro‘zaning sof muhabbati, samimiy insoniy kechinmalari yorqin aks ettirilgan?
6
Abayning inson hayotida muhim o‘rin tutadigan aql, ilm-ziyo, insof va adolat, yaxshi xulq, muomala madaniyati, din, e’tiqod, davlatni idora qilish, xalqlar, elatlarning ahil, do‘stona munosabatda bo‘lishlari haqida mulohaza yuritgan nasriy asari qaysi javobda ko‘rsatilgan?
7
U kechagi kunini unutmagan, bobolar amal qilgan yuksak udumlar asosida yashashga o‘zida kuch topa olgan adabiy qahramon. U haqda muallif: «Tabiatan qo‘rsroq, qiziqqonroq edi u, shuning uchun ham uni «Bo‘ron» deb atashadi-da», - deb yozgan edi. Ushbu parchada fikr yuritilgan adabiy qahramon nomini aniqlang.
8
U san’at magistri va huquq bakalavri unvonini olgan... Lekin hech qanday ish bilan mashg‘ul bo‘lmadi. Hech kim bilan ortiqcha inoq ham bo‘lmadi; majlislarda qatnashsa ham, biror marta ikki og’iz so‘zlagan emas. Ushbu parchada qaysi adabiy qahramon haqida fikr yuritilgan?
9
Quyidagi qaysi ma’lumot Musa Jalil hayoti va ijodiga oid?
10
Yigit odatda burchakdagi bir xonada, kushetkada o'tirar, atrofida inglizcha kitoblar sochilib yotardi, и kitoblarni tanlab o‘tirmas, qo‘lga tushganini o‘qiyverardi. Uning ishi shundan iborat edi. Xo'jalik ishlari uni qiziqtirmasdi. Ushbu parchada qaysi adabiy qahramon haqida fikr yuritilgan?
11
Senga mendan xabar bersalar, «U yiqildi charchab», - desalar, Yo‘q, ishonma, jonim! В и so‘zni D o‘stlar aytmas yaqin ko‘rsalar. «Ishonma» she’ridan olingan ushbu misralar muallifini aniqlang.
12
Yomon fe ’lli, baxil odam, unga har qancha yaxshilik qilmang, og‘irini yengil qilaman, yordam beraman, deb o‘ylamang, baribir sizning yaxshiligingizni bilmaydi. Bil’aks, o'zining yomonlik qilmaganini yaxshilikka yo'yadi. Bu bilan o‘z tubanligini yana bir marta namoyish etadi. Ezopning qaysi masalidan xuddi shunday xulosa chiqarish mumkin?
13
Qaysi javobdagi ma’lumot Musa Jalil haqida emas?
A
U huquqshunoslik fakultetini juda yaxshi baholar bilan bitirib, diplom olgan bo‘lsa-da, bu sohada biror kun ham ishlamagan.
B
Uning bastakor Jiganov bilan hamkorlikda yaratgan «Oltin soch» operasi davlat mukofoti bilan taqdirlangan.
14
Qaysi javobda Chingiz Aytmatovning romanlari berilgan?
15
Qaysi gapda imloviy xatolik mavjud emas?
16
Qaysi qaytorda Ibroyim Yusupovning o‘zbek tilida nashr etilgan kitoblari berilgan?
17
«Uni ishlashga majbur etish uchun qilingan harakatlari hech qanday natija bermagach, otasi uni qishloqqa keltirib, xo‘jalikka qarashib turishni topshirdi. U qishloq aholisidan ... ko‘pgina ta’nalar eshitdi. Buning o‘ziga xos sabablari bor edi: ... osoyishtalik, tinchlikni yaxshi ko'rardi, shuning uchun uylanishni ham xohlamasdi». Ushbu parchada qaysi asar qahramoni haqida fikr yuritilgan?
18
Abayning «Naqliya so‘zlar» («Nasihatlar») asari kim tomonidan o‘zbekchaga tarjima qilingan?
19
O'z asarlaridan birida Alisher Navoiyni «Manzuri shohanshohi Xuroson» deb ulug‘lagan shoir kim edi?
20
Qaysi qatorda Abayning faqat she’rlari berilgan?
21
Quyidagi qaysi ma’lumot Abay haqida emas?
A
Uning ijodiy merosining salmoqli qismini xalqni ilm-ma’rifatga, madaniyatga da’vat qiluvchi «Naqliya so‘zlar» majmuasi tashkil etadi.
B
Uning falsafiylik bilan yo‘g‘rilgan «Iskandar», «Mas’ud», «Azim rivoyati» kabi dostonlari hozirgacha el orasida mashhur.
22
Taqdir kuldi, o‘lim tegmasdan O‘tib ketdi, qilmadi ju r’at. Netay, axir so‘nggi minutda Pistoletim qildi xiyonat ... Ushbu misralar kimning qalamigi tegishli?
23
«...asirlikda va tutqunlikda yozgan 115 she’ri bor. U shular uchun qayg‘uradi. Shuning uchun 115 she’rning 60 tasini bo‘lsa hamki, ko‘chirib qoldirishga ulguradi». Ushbu ma’lumot Musa Jalilning qaysi to‘plami haqida?
24
Tabiat va jamiyatda hamma narsaning, har bir shaxsning o ‘z o‘rni bo‘lishi lozim, har bir inson hayotdagi chinakam vazifasini anglamog‘i lozim, buning uchun insonga, avvalo, yaxshi bir ustoz darkor. Xususan, asarda: «Nihoyat, yaxshi ustozni topib oldim!” degan so‘zlarning baxtiyorlik ifodasi sifatida keltirilishi bejiz emas. Ushbu ma’lumot kimning qaysi asari haqida?
25
U «Turkman binosi», «Adolat yaxshi» she’rlari muallifidir. Ushbu ma’lumot qaysi ijodkor haqida?
26
Abayning «Nasihatlar» asarining «O'n yettinchi so‘z»ida Aql, G‘ayrat va Yurak bahsiga hakamlik qilgan. Ilm qaysi bir(lar)ining tanaga boshliq bo‘lishini ma’qullaydi?
27
Har qanday qiyinchilikni bardosh bilan yengib o‘tishga harakat qilgan odam, albatta, maqsadiga yetadi. Ayrim ishyoqmas, havoyi kishilar maqsadlariga tez va oson yetishish uchun turli nayranglar o ‘ylab topadilar-u, ammo kutilmaganda pand yeb qoladilar. Ezopning qaysi masalidan xuddi shunday xulosa chiqarish mumkin?
28
Qaysi javobda Vilyam Shekspirning komediya janriga oid asarlari berilgan?
29
Qaysi qatorda Abayning dostonlari berilgan?
30
.... qaysi ishga qo‘l urmasin, muvaffaqiyatsizlikka uchrayveradi. Sababi o‘sha - odamlar haqiqat uchun kurashishdan ko‘ra boshlari tinch bo‘lishini o'ylaydilar, mutelikni ma’qul biladilar. Uning haqsizlik himoyasi uchun qilgan har bir harakati temir devorga urilgan chinni buyumdek sinib, chil chil bo‘laveradi. Urinishlari puchga chiqqan qahramon qonunni ham yig‘ishtirib qo‘yib, hatto politsiya xodimini do'pposlash darajasiga boradi. Ushbu parchada qaysi asar qahramoni haqida fikr yuritilgan?
31
O'zi bilan yovlashgan yurtim, tingla! O'zi bilan dovlashgan yurtim, tingla! Dardingga davo bo'lsin o‘lanlarim, Bir birini ovlashgan yurtim, tingla! Chaqiriqqa aylangan. Ushbu misralar kimning qalamiga mansub?
32
Qaysi ertakda sun’iylik, ikkiyuzlamachilik, soxtalik qoralanadi, ayniqsa, baliqchilar obrazlari orqali soxtalik hech qachon tabiiylikka teng kela olmasligi ishonchli tasvirlanadi?
33